Het politieke landschap van Nederland is opnieuw opgeschud: Geert Wilders heeft zich onverwacht teruggetrokken uit de coalitie, waarmee het kabinet-Schoof per direct is gevallen. Wat begon als een moeizaam experiment van politieke samenwerking, eindigt in een conflict vol frustraties, onbegrip en politieke scherven. De andere coalitiepartijen reageren woest op het besluit van de PVV-leider. Binnen één minuut na aanvang van het crisisoverleg meldde Wilders dat hij de stekker eruit trekt. De woorden “Hij loopt gewoon weer weg” galmen na in Den Haag, waar verbijstering en woede hand in hand gaan.
Geen handtekening voor onze asielplannen.
Geen aanpassing Hoofdlijnenakkoord.
PVV verlaat de coalitie.
— Geert Wilders (@geertwilderspvv) June 3, 2025
Volgens ingewijden zou premier Dick Schoof vlak voor de breuk nog een laatste poging hebben gedaan om de boel bij elkaar te houden. Dinsdagochtend riep hij de vier fractieleiders bij zich in een ultieme poging de breuk te lijmen. Maar het mocht niet baten. De mededeling van Wilders was kort en krachtig, en leidde tot onmiddellijke opschorting van het overleg. Dat het kabinet op knappen stond, was al duidelijk sinds maandag, toen Wilders zijn onvrede uitte over de gang van zaken. Zijn woorden “dit ziet er niet goed uit” bleken een voorbode van wat zou volgen.
De reden voor het vertrek van de PVV-leider ligt in een vastgelopen discussie over asielmaatregelen. Wilders wilde tien ingrijpende plannen doorvoeren, waaronder een volledige asielstop, een bouwstop voor nieuwe opvangcentra en striktere regels rondom gezinshereniging. Volgens hem wilden VVD, BBB en NSC zich daar niet aan committeren. De andere partijen spreken van een onrealistisch eisenpakket en betichten Wilders van politieke opzettelijkheid. Binnen de coalitie wordt gefluisterd dat de PVV-leider al weken mikte op een exitstrategie.
De val van het kabinet-Schoof komt op een moment van oplopende politieke spanning. De steun voor het kabinet brokkelde al af na aanhoudende kritiek op het vluchtelingenbeleid, de stijgende woonlasten en de stijgende druk op gemeenten. Volgens politiek analisten was het slechts een kwestie van tijd voor deze onstuimige combinatie van partijen uit elkaar zou spatten. Vooral de interne verhoudingen tussen de partijen stonden al langer op scherp. Er werd vergaderd, genegeerd, geroepen en getreiterd. Het vertrouwen verdampte met de dag.
Wat deze val extra explosief maakt, is het persoonlijke karakter van de clash. De reacties van de andere coalitiepartijen zijn snoeihard. “Een politieke stunt”, noemt een VVD’er het. Een prominent lid van NSC spreekt van “een onbetrouwbare partner”, terwijl BBB het heeft over “verraad aan het regeerakkoord”. Wilders zelf blijft bij zijn standpunt: hij deed wat nodig was. In een verklaring op X (voorheen Twitter) zegt hij: “Nederlanders verdienen beter. Ik heb geprobeerd het verschil te maken, maar kreeg geen ruimte.”
Wat nu volgt is een politieke naschok van formaat. Het demissionaire kabinet zal voorlopig de lopende zaken afhandelen, terwijl er al druk wordt gespeculeerd over nieuwe verkiezingen. Wie gaat de leiding nemen? Keert Wilders terug als uitdager met een sterker mandaat? Of grijpen andere partijen hun kans om het politieke speelveld opnieuw in te richten? Eén ding is zeker: de kaarten zijn opnieuw geschud en het spel ligt weer open. Nederland wacht opnieuw op politieke stabiliteit, maar voorlopig lijkt die verder weg dan ooit.
Bron: AD
