Op het moment dat Nederland zich opmaakt voor de grootste veiligheidsoperatie van het jaar, kiest Extinction Rebellion er bewust voor om het vuurtje nog wat verder op te stoken. Tijdens de NAVO-top, van 22 tot en met 27 juni, kondigen zij een blokkade aan van de A12 bij Den Haag. Woensdag 25 juni wordt genoemd als het piekmoment van deze internationale conferentie, en laat dat nu net de dag zijn waarop de klimaatactivisten hun aanwezigheid extra kracht willen bijzetten. Een gewaagde timing, met mogelijk ontwrichtende gevolgen voor een regio die toch al op slot zit.
De protestgroep zegt op te komen tegen meerdere thema’s: het vermeende racisme binnen de PVV, de humanitaire ramp in Gaza die zij betitelen als genocide, en het jarenlange falende klimaatbeleid. Wat opvalt is dat deze demonstratie plaatsvindt ná het vallen van het kabinet, wat vragen oproept over de effectiviteit en het doel van deze actie. Toch laten de activisten zich niet afschrikken door politieke onzekerheid of verhoogde beveiliging. Er wordt zelfs openlijk gespeculeerd of sommigen het aandurven zich op de route van wereldleiders zoals Donald Trump te begeven. Hoewel dat laatste niet bevestigd is, laat het wel de toon van deze actie zien.
De context waarin XR hun plannen uitrolt is explosief. Rondom Den Haag worden maar liefst 27.000 agenten, militairen en Marechaussees ingezet. Grote delen van de Randstad worden afgesloten: de A5, A44 en N44 gaan dicht, en ook de A4 wordt fors beperkt in capaciteit. Autoriteiten verwachten dan ook een verkeersinfarct van formaat. De timing van XR lijkt daarmee geen toeval, maar een strategisch gekozen confrontatiemoment. Dat maakt de kans op harde maatregelen groot, zowel vanuit justitie als vanuit defensie. De vraag is niet óf er ingegrepen wordt, maar hoe stevig en hoe snel.
De A12 is voor XR een bekend strijdtoneel, maar tijdens deze NAVO-top krijgt het blokkeren van die snelweg een internationale lading. Naast Nederlandse veiligheidsdiensten kijken ook buitenlandse delegaties mee naar de reactie op de actie. De oproep van XR is inmiddels verspreid via hun kanalen en mobiliseert aanhangers om massaal af te reizen naar Den Haag. Voor reizigers in de Randstad is het daarom raadzaam alternatieve routes te kiezen, of beter nog: de regio volledig te vermijden. De autoriteiten roepen op tot kalmte, maar maken zich op voor wat wel eens het grootste protest van het jaar kan worden.
Het is duidelijk dat XR met deze actie het uiterste opzoekt van hun invloed en draagvlak. In plaats van zich te richten op specifieke wetgeving of beleidsvoorstellen, mikken ze nu op het symbolische hart van internationale politiek en veiligheid. Hun boodschap is niet mild, hun middelen zijn uitgesproken disruptief. Dat dwingt zowel medestanders als tegenstanders tot een herijking van hun visie op activisme. Want hoewel de motieven van XR voor sommigen begrijpelijk zijn, zal hun aanpak ook weerstand oproepen. Zeker als de blokkade daadwerkelijk leidt tot gevaarlijke situaties of grote maatschappelijke schade.
Als woensdag 25 juni nadert, stijgt de spanning in politiek Den Haag. De NAVO-top vraagt om diplomatie en rust, maar de realiteit wijst eerder op chaos en confrontatie. Extinction Rebellion heeft met deze aankondiging het speelveld veranderd. Van een protest tegen beleid zijn ze overgestapt naar een symbolisch gevecht op het wereldtoneel. Hoe de overheid reageert op deze uiting van burgerlijke ongehoorzaamheid zal bepalend zijn voor toekomstige acties. Eén ding staat vast: de A12 is straks niet alleen asfalt, maar een brandpunt van ideologie, macht en verzet.
