Syrische man dreigt met vertrek uit Nederland
Vluchtelingen komen naar Nederland met een duidelijk doel: veiligheid, stabiliteit en een nieuw leven opbouwen. De meesten zijn gevlucht uit oorlogssituaties, vervolging of uitzichtloze omstandigheden, vaak met niets meer dan hoop op een menswaardig bestaan. Maar wat als het nieuwe thuisland niet biedt wat men verwacht? Wat als de realiteit in Nederland leidt tot frustratie, teleurstelling of zelfs de wens om terug te keren naar het land van herkomst?
Een schrijnend voorbeeld: “Ik overweeg terug te gaan”
Een Syrische man die jaren geleden naar Nederland vluchtte, vertelt openlijk dat hij serieus overweegt om terug te keren naar Syrië. Dat klinkt paradoxaal: terugkeren naar een land waar onveiligheid, politieke repressie en armoede nog steeds aan de orde van de dag zijn. Toch zijn zijn woorden oprecht. Hij voelt zich verloren in een systeem dat volgens hem “niet werkt voor mensen zoals hij”.
Hij heeft zijn best gedaan: hij volgde taallessen, probeerde te integreren, vond zelfs vrijwilligerswerk. Maar wat hij in ruil kreeg, voelt voor hem als afstandelijkheid, wantrouwen en een wirwar aan regels en procedures. “Ik heb alles geprobeerd,” zegt hij, “maar ik word behandeld als iemand die hier alleen maar komt nemen.”
Frustratie over het systeem
Zijn verhaal staat niet op zichzelf. Veel statushouders en vluchtelingen voelen zich verloren in het Nederlandse systeem. Een systeem dat sterk gericht is op controle, bureaucratie en formele stappen. Begrijpelijk vanuit overheidsoptiek, maar voor nieuwkomers is het vaak overweldigend.
- Inburgering: De inburgeringsplicht is bedoeld om nieuwkomers te helpen. Maar de procedures zijn complex, de eisen hoog en de ondersteuning beperkt. Velen geven aan dat ze zonder begeleiding verdwalen in de regels.
- Werk en participatie: Hoewel veel vluchtelingen willen werken, botsen ze op tal van barrières. Diploma’s worden niet erkend, de taal is lastig, en het vertrouwen van werkgevers ontbreekt vaak. Zelfs vrijwilligerswerk is niet altijd eenvoudig te regelen.
- Huisvesting en sociale acceptatie: Woonruimte is schaars. Veel vluchtelingen leven jarenlang in asielzoekerscentra of tijdelijke huisvesting. Intussen voelen ze zich bekeken, niet welkom of buitengesloten.
Cultuurkloof en gemiste verbinding
Een ander veelvoorkomend probleem is de cultuurkloof. Niet per se in gebruiken, maar in verwachtingspatronen. In veel culturen is gemeenschap heilig: familie, buren, contact. In Nederland is individualisme leidend. Voor mensen die gewend zijn aan warme, sociale interactie voelt de afstandelijkheid koud en onpersoonlijk.
Er zijn talloze goedbedoelde integratieprogramma’s, maar wat vaak ontbreekt is echte menselijke verbinding. Veel vluchtelingen geven aan zich eenzaam te voelen, ondanks het feit dat ze in een veilig land zijn. Veiligheid alleen is niet genoeg: ook waardigheid, erkenning en toekomstperspectief zijn essentieel.
Terugkeer als wanhoopsdaad
Dat een vluchteling overweegt terug te keren naar Syrië is schrijnend. Niet omdat hij ondankbaar is, maar omdat hij zich vastgedraaid voelt in een systeem waar hij geen grip op krijgt. Hij noemt de situatie “onhoudbaar”: zonder werk, zonder netwerk, zonder hoop. En hoewel Syrië nog altijd gevaarlijk is, zegt hij: “Ik heb daar tenminste familie, mensen die me kennen.”
Het is belangrijk om dit signaal serieus te nemen. Als mensen liever terugkeren naar een onveilig land dan te blijven in Nederland, moeten we ons afvragen: waar gaat het mis?
Een bredere verantwoordelijkheid
Integratie is geen eenrichtingsverkeer. Het is een tweezijdig proces waarin zowel de nieuwkomer als de ontvangende samenleving verantwoordelijkheid draagt. Maar als die samenleving vooral regels opstelt en wantrouwen uitstraalt, dooft de motivatie langzaam uit.
We moeten vluchtelingen niet alleen zien als hulpbehoevenden of als risico, maar als mensen met potentie. Mensen die vluchtten voor oorlog en nu een leven willen opbouwen. Die potentie komt alleen tot bloei in een omgeving die vertrouwen geeft, perspectief biedt en ruimte maakt voor verschillen.
