BIZAR: Er staan tienduizenden huizen leeg in Nederland en het woningtekort loopt op

Het is een absurde realiteit: jonge mannen die een woning zoeken in Nederland worden geconfronteerd met torenhoge prijzen en onhaalbare eisen. Je bent 25, hebt een degelijke baan en geen schulden, maar alsnog is het vinden van een eigen plek in de stad een bijna onmogelijke missie. Ondertussen staan er tienduizenden huizen leeg. Hoe kan dat?

Het tekort aan woningen is dit jaar weer wat hoger dan vorig jaar. Er is nu een tekort van zo’n 401.000 woningen, tegen 390.000 in 2023, zegt onderzoeksbureau ABF Research.

De woningmarkt is al jaren een chaotische jungle, waar starters zonder gigantisch budget of rijke ouders weinig kans maken. Terwijl woningcorporaties, beleggers en overheden discussiëren over oplossingen, blijven de prijzen stijgen en de wachttijden oplopen.

Ondertussen wijzen cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op een wrange waarheid: Volgens de meest recente gegevens van 1 januari 2024 staan er bijna 189.000 woningen leeg. Daarbij kijkt het CBS of er iemand op het adres staat ingeschreven. Ruim 63.000 woningen staan al langer dan 1 jaar leeg en die woningen liggen verspreid over het hele land.

Een leegstaand huis lijkt op het eerste gezicht onschuldig, maar in werkelijkheid heeft het grote gevolgen. Woningen blijven onverkocht omdat investeerders wachten op een nog hogere waarde, of omdat eigenaren liever niet verhuren. Tegelijkertijd zitten duizenden jongeren vast in peperdure huurwoningen of blijven ze noodgedwongen bij hun ouders wonen. De mismatch is schrijnend.

Volgens experts zit het probleem deels in regelgeving. Gemeenten hebben wel instrumenten om leegstand aan te pakken, maar die worden zelden effectief ingezet. Het handhaven van een leegstandsverordening, waarbij huiseigenaren gedwongen worden om panden te verhuren, gebeurt sporadisch. Daardoor blijven waardevolle woonruimtes ongebruikt, terwijl de vraag alleen maar stijgt.

Een andere boosdoener is speculatie. Beleggers kopen panden op met als doel deze later tegen een hogere prijs te verkopen. Dit werkt de schaarste in de hand en drijft de huizenprijzen verder op. In sommige gevallen blijven woningen jarenlang leegstaan zonder een duidelijke reden. Dit is niet alleen frustrerend voor woningzoekers, maar ook schadelijk voor de leefbaarheid van steden.

Daarnaast speelt bureaucratie een rol. Het proces om leegstaande woningen beschikbaar te maken voor bewoning is omslachtig. Denk aan regelgeving rondom kraken, tijdelijke verhuur of herbestemming van kantoorpanden. Elk voorstel om dit te versoepelen wordt vaak vertraagd door politieke verdeeldheid of belangenverstrengeling met de vastgoedsector.

Bekijk de tabel hieronder: